şüheda makberesi ve kıblegah

Kitabenin ön yüzü:Ḫāṣṣa Niẓāmiye altıncıalayınıñ üçüncü ṭaburunuñ beşinci bölüğündeikinci onbaşınıñ üçüncü neferi Ḳaraḥiṣārî Yûsuf bin Velî---ˁÖmrün[ü] efzûn ede Sulṭān ˁAzîz[’]in MevlâBendegânı ola cennette [ˁAdn’de] muvaffaḳ aˁlâGeldi Karaburun[’]a mesˀele-i sâbıḳadaDüvel-i müttefiḳa ˁaskeri ṭoldı [doldu] her câˁAsker-i Ḫāṣṣa daḫī geldi sene yetmiş birBurada itdi vefât on üçü ḥükmen şühedâĠāˀib olmuşdı bilinmez iken âs̠ârı hemânBuldı meşhedlerini yapdı Franḳo PaşaVüzerâdan mutaṣarrıf-ı Cebel-i Lübnân[’]aHimmet-i kalˁ-ı cibâl faḫr-i vaṭandır Ḥaḳḳ[’]aPek güzel oldı mus̠allâ şühedâ maḳberesiOkuyub fâtiḥa ervâḥına ḳıl ḫay[ı]r duˁâSırrî yaz cevher târîḫ bu maḳāma lâyıḳḪay[ı]r ile ḳıldı becâ seddi Franḳo PaşaSene 1287 [Miladi 1870-1871]Fotoğraf ve transkripsiyon: Oktay TÜRKOĞLU

Süper

Hicri 1287 (1870/71 M) tarihini taşıyan anıt, 200 cm x 67 cm x 10 cm ölçülerinde, beyaz mermerden bir dikdörtgen prizma biçimindedir. Taş bloğunun üst iki köşesi yuvarlatılmış, alt iki köşesine ise S profilli silme biçimi verilmiştir.Ön yüz “makam taşı” diye nitelendirilebilecek toplu bir mezar taşı iken, arka yüz bir namazgah gibi tasarlanmış ve eliptik bir alan içinde, namazgahlarda görülen ve cami ve mescitlerde de mihrap üstünde yer alan “Küllemâ dehale aleyhâ zekeriyya el mihrab” ayeti yazılmıştır. Bu yazının altında, bir mihrap nişini andıran içbükey girinti içinde, sekiz halkalı bir zincire asılmış ve oldukça ayrıntılı işlenmiş bir kandil kabartması yer almaktadır. Bu yanan kandil, bir yandan namazgâh işlevini vurgularken, bir yandan da açık havada bir kapalı mekân yanılsaması oluşturmakta, ya da anıt sanki bir çatı altındaymış algısını yaratmaktadır. Ucunda püskül bulunan sekiz halkalı zincirin yukarıdaki ilk halkası, taşın içine doğru devam ediyormuş gibi, yarım olarak işlenmiştir. Bir anlamda, yukarıdaki çarkıfeleğin ucundan sarkan uzun zinciri, ayetin yazılı olduğu bölüm adeta gizlemektedir. Zincirin ucundaki püskülün altında, baklava biçimli bir askı, kandili taşımaktadır. Kandilin aşağıya doğru daralan haznesi üstünde alevleri andıran bir kabartma dikkati çekmektedir.Taşın kanımızca en ilginç özelliklerinden biri, her iki yüzünde de aynı askeri armaya yer verilmiş olmasıdır. Böylece, askeri ve dinsel iki imge yan yana getirilerek ilgiç bir kompozisyon oluşturulmuş, namazgâh tarafında arma ile ayetin iç içe düzenlenmesi, hem şehit askerler için bir mezar taşı, hem de bir namazgâh olma işlevlerinin ustaca yansıtılmasını ve kaynaştırılmasını sağlamıştır.18. yüzyılın sonundan itibaren oluşturulduğu ve 19. yüzyılın son çeyreğinde, Sultan II. Abdülhamit döneminde geliştirildiği bilinen arma, bu anıtta oldukça yalın bir biçimde temsil edilmiştir, ancak askeri bir olayla bağlantıyı hissettiren “militarist” ifadeden de yoksun değildir.Armanın dikkat çekici ilk özelliği, düşey eksene göre ışınsal ve simetrik olan düzenlemenin merkezinin, aynı zamanda bir çarkıfelek motifinin de göbeği olmasıdır. Gelişmiş bir Osmanlı armasında, düzenlemenin merkezinde yer alan kalkan motifi bu erken örnekte bir çarkıfelek olarak yansıtılmış, bu motifin hemen üstünde de aşağıya doğru bakan bir hilalin altında yürek biçiminde bir figüre yer verilmiştir. Birbirini yaklaşık 45 derecelik açıyla kesen iki sadağın kesişim noktaları bu çarkıfeleğin arkasında kalmaktadır.Sadaklar içindeki oklar net bir biçimde gösterilmiş ve sadakların uçlarına lale biçiminde püsküller eklenmiştir. İki sadağın kesişmesiyle oluşan üçgen alanlar tam simetrik olarak düzenlenmiş, bu alanlar içinde küçük sancak, tüfek kabzası, mermi ve top figürleri kabartma olarak işlenmiştir. Bu üçgen alanların çarkıfelek motifine göre sağında ve solunda damla biçimi verilmiş birer motif de yer almaktadır. Armanın bir diğer öğesi, üst kesimde yer alan, 20 zikzaklı ışınsal motiftir. Osmanlı armalarının güneşi simgeleyen bu motifi de bu örnekte, yalnız üst bölümü gösterilerek yalın bir biçimde işlenmiştir.Anıtın ön yüzünde, arma altında, ince bir suyla belirginleştirilmiş olan kemer eğriliğine neredeyse bitişik olarak başlayan ilk satırı, kemerli yüzeyin tamamını kaplayan iki satır daha izlemektedir. Daha aşağıda, taş yüzeyinin orta kesiminde ise, her biri 9 x 37,5 cm’lik bir alanı kaplayan, ince bir suyla sınırları çizilmiş 14 satır, bunların sağında ve solunda da yedişer tane olmak üzere 14 oval madalyon yer almaktadır.

preciousness, amazing placestrongly recommended.

Ormanlık alan, sakin, güzel.

allah rahmet eylesin belgrad ormanında şehitlik

Yürüyüş ve piknik için ideal ve güzel yer.ilkbahar ve so baharda çok güzel.