Hallaç Mahmut Cami

Eski Ankara’nın merkezinde, Ulus civarında Doğanbey mahallesinde bulunmaktadır. Adını kimden ve ne zaman aldığı tesbit edilemeyen mescidin kapısı üstünde yer alan iki satırlık orijinal Arapça kitâbesinde bu hayır eserinin 952 (1545-46) yılında Ali b. Abdullah tarafından yaptırıldığı yazılıdır. İbrahim Hakkı Konyalı, Mübârek Galib Bey tarafından evvelce yayımlanan kitâbenin hatalı olduğunu ve bu arada tarihinin 902 (1496-97) şeklinde yanlış verildiğini belirtir. Bu esas inşa kitâbesinin üstünde, doğrudan doğruya duvar yüzeyine siyah sabit mürekkeple dört beyitlik manzum bir tamir kitâbesi daha yazılmıştır. Burada mescidin 1323 (1905) yılında Hacı Hakkı Efendi adında bir kişi tarafından tamir ettirildiği bildirilmektedir. Hallac Mahmud Mescidi Vakıflar İdaresi’nce 1950’lerde bir daha tamir ettirilmiştir.Hallac Mahmud Mescidi’nin önemi, Ankara’nın çok sayıdaki ibadet yeri arasında Osmanlı dönemi tek kubbeli camiler tipini temsil etmesidir. Mescid kare bir plan üzerine son cemaat yeri olmaksızın inşa edilmiş, duvarlar değişik ölçülerde yontulmuş taşlardan örülmüştür. Bu taşların aralarındaki derzler yakın tamirlerde yapılmış olmalıdır. Beden duvarları sekizgen biçiminde sağır kasnaklı, kurşun kaplı bir kubbeyi taşımaktadır. Kıble duvarında alt sırada yer alan iki pencere tamirlerde bozulmuş, mihrap üstündeki tek pencere tuğladan sivri kemeriyle orijinal biçimini korumuştur. Yan cephelerde ikişer dikdörtgen, üstlerde sivri tuğla kemerli pencereler vardır. İki yanında birer pencere olan giriş, sivri tuğla kemerli bir nişin içinde olup mermer söveli ve yay kemerlidir. Harimde, kareden kubbe yuvarlağına geçiş köşelerde içleri mukarnaslı tromplarla sağlanmıştır.Ankara camilerinin çoğunda görüldüğü gibi mihrap alçıdan kalıplama tekniğiyle bezenmiştir. Mukarnaslı kavsaraya sahip mihrap nişinin etrafında biri kelime-i tevhid yazısı, diğeri tezyinî olan iki kuşak dolaşır. Konyalı, mihrabın üstünde beşi büyük olmak üzere on iki parça çini bulunduğunu, çinilerde altı şualı yıldızlar, açık yeşil ve mavi renkler kullanıldığını yazmıştır. Ancak bu çinilerin hâlâ yerinde durup durmadığı ve İznik eseri olup olmadığı kontrol edilememiştir. Ayrıca Ankara camilerine dair başka yayımlarda bu çinilerin bahsi geçmemektedir.

Gayet güzel ve tarihi bir cami, aynı şekilde camiye ismini veren evliyanın türbesi de içinde bulunuyor. Ancak konumu pek hoş değil. Esasında konumu da güzel lakin çevresi hiç hoş değil. Acayip bir gürültünün ve keşmekeşin içerisinde kalmış durumda. Ulus halinin ve berbat durumda ki küçük iş yerlerinin arasında sıkışmış. Çevresi çok rahatsız edici durumda. Yine de Hacı Bayram'a gelenlerin çıkışta uğraması gerekir.

Hacı bayram veli Hzlerinin tam karşısında balık pazarınin yan sokağında büyük Allah azümüşan dostlarındandir hacı bayram veli Hzlerinin hocasida olduğu söylenir bir rivayete göre küçük te bir camii var belediye buraya bu gibi benzer mabetleri restore etmesi lazım

Efendi hz kâdiri şeyhlerin'dendir(yani Abdülkadir Geylani hazretlerinin halifesi'dir) kendisi hacı Bayramı Veli hz hocasıdır rabbim bizi yolların'dan ayırmasın

Ankara Ulusta bulunan tarihi bir cami.

Kare planlı kubbeli bu yapının son cemaat yeri bulunmamaktadır. Kitabesinde 1545-1546 yıllarında yaptırıldığı ifade edilse de bu tarihten evvelki kaynaklardan geçmesinden ötürü 15. Yüzyılın sonlarında ya da 16. yüzyılın başlarında inşa edildiği düşünülmekte. Mihrabı Ankara camilerinde sıkça rastlanan alçı mihrap uygulamasının bir örneğidir. Minaresi bulunmamaktadır. Mescidin hemen yanında Hallac Mahmut’a atfedilen bir mezar vardır. Evliya Çelebi burada mezarı bulunan zatın Erdede Sultan olduğunu söylemektedir.

Öncesinde tek kubbeli ve minaresiz bir şekilde yapılan ve mescid olarak tasarlanan bu Osmanlı yapısı yakın bir zamanda geçirdiği onarımdan sonra içine ahşap minber eklenmesiyle birlikte artık cami halini almıştır.

Bir tarih çevre düzensizliği ilgisizliği tanitimsizligi yüzünden varken yok sayılanBir yere donmuş kaç ankaralı bilir böyle bi yeriSanmıyorum hic cebellesiyor

Hakkı gel sırrını eyleme zahir,Olmak ister isen bu yolda mahir,Harabat ehlini hor görme Şakir,Defineye malik viraneler var.

Hacı Bayram-ı Velî Camiinin ve Türbesinin aşağı kısmında bulunmaktadır, Hakikaten binaların arasında kalmış ve bir o kadarda kaderine bırakılmış bir yer. Allah ziyaretlerinizi mübarek ve dualarınızı kabul buyursun. Hacı Bayram Veli Hz. Hocalarındandır. Şöyle anlatılır ki, direk Hacı Bayram Veli Hz. Ziyarete gidip, Hallaç-ı Mahmut Hz. Ziyarete gitmeyen bir kişiye, Hallaç-ı Mahmut Hz. görünür ve bu kişinin rüyasında Bak oğlum! Layık mıdır ki