Priene Antik Akropolis

Priene antik kenti günümüzde Didim-Gülbahçe yolu üzerinde, Mykale (Samsun) Dağının güney eteklerindedir. Herodotos’a göre Panionion’a 12 kent katılabiliyordu; Miletos, Myous, Ephesos, Kolophon, Lebedos, Teos, Klazomenai, Phokaia, Khios, Erythrai, Samos ve Priene. Bu bilgiden yola çıkarak, Priene’nin tarihini İ.Ö. VII. Yüzyıla kadar götürebiliyoruz.Antik dönemden bugüne kadar gelen anlatımlara göre kenti kuranlar İonia’ya göç eden kolonistlerdi. Liderleri ise Atina’nın efsane kurucusu Kodros’un oğlu, Aepytos’tur. Priene’nin bu nedenle tarihsel süreçte hep Atina’ya bağlı kaldığı varsayılmaktadır. Bilge Umar, Priene adının; Luwi/Pelasgos dilindeki “Pura/Pria” (Hisar) sözcüğü ile “wana/ana” (sal-yöresi) takısından oluştuğunu aktarmaktadır. Yani “Hisar Yurdu” anlamındadır, kentin adı.Antik kaynaklara göre Priene, İ.Ö. 645-546 yılları arasında Lydia egemenliğinde, sonrasında da Pers egemenliğinde yaşamıştır. Yedi bilgeden birisi olan, İ.Ö. 6 yüzyılda yaşadığı düşünülen Bias ise Heredotos’un Historia’sında “Prieneli Bias” olarak geçmektedir.

Aydın’ın Söke ilçesine 15 kilometre mesafede yer alan Priene antik kenti, 12 ion kentinden biridir. M.Ö.4. yüzyılda kurulmuştur ve ilk planlı şehir sisteminin öncüsü olmuştur. İon kentleri arasında siyasal gücü zayıf olan bir şehirdir. Kentin doğu-batı doğrultusunda uzanan caddeleri, arazinin eğimli yapısı nedeniyle merdivenli olan kuzey-güney doğrultusundaki sokaklarla kesişen kentin, 3 giriş-çıkış kapısı mevcuttur. Sur duvarları 2,5 kilometrelik bir alanı kapsamaktadır. Kurulduğu dönemde denize yakın olan hatta limanı bulunan kentin, zamanlar Menderes nehrinin taşıdığı alüvyonlar nedeniyle denizden uzaklaşmış ve önemi gün geçtikçe yitiren bir kent olmuştur.Taşlı ve dik bir yokuştan çıktığımız caddenin ismi Tiyatro caddesi olarak geçmektedir. Bu yolun hemen bitiminde ve solunda kalan Tiyatro, M.Ö.3.yüzyılda inşa edilmiştir. 6500 kişilik izleyici kapasitesine sahip Tiyatro’nun, sütunlu sahnesi, sahne arkası bölümü ve yarım daire şeklindeki yapısıyla günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır. Tiyatro da dikkatimizi çeken şey ise, oturma grubunun birinci sırasında yer alan mermer koltuklar oldu. Gösteri sırasında burası kentin ileri gelenleri için ayrılmış koltuklar olduğunu tahmin ediyoruz.Tiyatro’dan çıkıp biraz devam ettiğinizde kentin en yüksek yerine konumlandırılmış olan Athena Tapınağı sizleri karşılar. Athena Tapınağını, dünyanın 7 harikasından biri olarak kabul edilen Halikarnas Mosseleion’nu ve Didim’deki Apollon Tapınağı’nı yapan mimar Pytheos inşa etmiştir. Tapınağın ayakta kalmış 5 sütunu olduğunu ve yerinin çok güzel yerde konumlanıyor olması sizlere harika fotoğraflar çekmenize imkan tanımaktadır.Kentin önemli yapılarından birisi de  Bouleuterion(belediye meclisi) ve Prytaneion(yönetim meclisi)’dur. Tam ortasında bir sunak vardır. Kuzey cephesinde 16 basamak, doğu ve batı cephesinde 10 basamak mevcut olup, 640 kişilik oturma kapasitesine sahip olduğu tahmin edilmektedir.M.Ö.3.yüzyılda inşa edilen Agora, şehrin merkezinde yer almaktadır. Üç tarafı stoalarla çevrili olan yapının tam ortasında Hermes’e adanmış bir sunak bulunmaktadır. Agora’nın hemen kuzeyinde yer alan stoa, M.Ö.2.yüzyılda yapılmıştır. Agora’dan stoa’ya 6 basamaklı bir merdivenle çıkılmaktadır. Çatısı ahşap kaplı olan yapıda, 15 tane oda yer almaktaydı. Bu 9 odada İmparator Augstus’un tapınım gördüğü bilinmektedir. Agora’nın doğusunda M.Ö.3.yüzyılda yapılan Asklepios Kutsal alanı yer almaktadır.Priene antik kentinde birçok ev vardır. Buradaki ev mimarilerinin Pompei ve Delos evlerine çok benzer özellikler gösterdiği söylenmektedir. Evlerin duvarları kamu binalarındaki duvarlar kadar sağlamdı. Tüm Priene’de sadece bir tane banyo bulunmuştur. Oda soylu bir ailenin evinde bulunmuştur. Evlerin birçoğunda latrina (tuvalet) mevcuttur. Bu evlerin M.Ö.3.yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir. Kentin kuzey kısmında yer alan evlerde duvar resimlerinin olduğu ve bu evlerin soylu kişilere ait olduğu tahmin edilmektedir. M.Ö.2.yüzyılda çıkan büyük bir yangınla evlerin çoğunun zarar gördüğü ve terk edildiği söylenmektedir.Priene antik kenti tarihi yapısıyla gereken ilgiyi henüz görebilmiş olmaması bizleri üzse de, doğal yapısını bozmadan günümüze kadar ulaşmış olması bizleri bir nebze de olsa sevindirdi. Priene’yi gezdikten sonra yaklaşık 15 dakikalık mesafede bulunan ve felsefe’nin temellerinin atıldığı Miletos antik kentini şiddetle gezmenizi tavsiye ederim.

Demeter Tapınağı, Athena Tapınağı, tiyatro, agora, Zeus Tapınağı, bouleuterion, Yukarı Gymnasion, Aşağı Gymnasion, Mısır Tapınağı, Büyük İskender’in evi, Bizans klisesi, nekropol ve konut alanları ile Priene tarihte ilk düzenli şehirlerden biri olmuş.Kazıların ve restarosyonun devam etmesi gerekir.

Çok çok sıcakta girip erimek üzere döndüğümüz bir antik kentti. Yanınıza su alın kesinlikle kentin önündeki turizm bakanlığına ait olan işletmede su dahi satılmıyor. Yok diyorlar susuz kalmayın.

Tarihi yaşamın detaylarını keşfedip görkemli sütunlar ve ova manzarası eşliğinde güzel fotoğraf lar çekebilirsiniz

Aslında 2. Efes.Ama henüz tam keşfedilmemiş.Zamanla değeri anlaşılacak diye düşünüyorum

Bence cok guzel bir antik kent. Milet den daha kucuk ama gorulmeli.. buradan sonra güllübahce koyüne inin.. cinaraltinda defne kafede manti yiyin... ayran icin.. usgune birde yorgunluk kahvesi.. cok efendi bir isletmecisi var...

İzmir Kuşadası Söke yolu üzerinden devam edilip Söke geçildikten sonra Güllübahçe Didim yol ayrımından dönüldüğünde rahatlıkla varılabilecek muhteşem bir antik kent.Efes kadar keşfedilmemiş ise de Efes arasındaki ilişki İzmir Kuşadası arasındaki ilişki gibi.Dağa sırtını yaslamış ve Söke ovasına hakim.Giriş ücreti de Efes antik kentine kıyasla çok daha uygun.Devamında ise eski rum evlerinin bulunduğu Doğanbey Köyü ve kıyısında Dilek Yarımadası Milli Parkı eteklerinde mis gibi çam kokusu ve denizden gelen serinlik ve yosun kokusunun eşlik ettiği salaş balıkçı lokantalarında gün batımı denize sıfır bir ortamda taze ve balık yemek tavsiye olunur.

Milet Antik Kenti gibi bir zamanlar Ege denizi kıyısında olan Pirienne Antik Kenti, Menderes Nehrinin taşıdığı alüvyonlar ile kilometrelerce içeride kalmış. Tepe üstünden Ege denizini seyreden antik kentte 5 bin kişilik tiyatrolardan biri bulunuyor. Antik kentte; Nekrapol, B. İskenderin evi, Agora, Gymnsion, ve ev kalıntılarını görmek mümkün. Didim merkeze 42 km. 50 dk mesafede Dilek yarımadası Tabiat parkı tarafında bulunuyor.Pirienne Antik kent geziniz oldukça zengin eserler ile karşılaşacaksınız. Demeter Tapınağı, Athena Tapınağı, tiyatro, agora, Zeus Tapınağı, Yukarı ve aşağı Gymnasion, Mısır Tapınağı, Büyük İskender’in evi, Bizans kilisesi, mezar nekropol ve yaşam alanları düzenli bir şehir görünümünde.